بازار قیصریه لار به عنوان قدیمیترین بازار ایران شناخته شده است. این بازار مجموعهای نفیس از معماری قدیم به شمار میآید. متاسفانه تاریخ دقیق ساخته شدن این قیصریه مشخص نیست. صاحب نظران در مورد قدمت این بخش از بازار لار نظریههای مختلفی ارائه میدهند. بعضیها معتقد هستند که قیصریه لار پیش از اسلام بنا گشته است. اما برخی دیگر مخالف این نظریه هستند و باور دارند که این بازار در صدر اسلام ساخته شده است.
مورخان بیان میدارند که ساختمان اولیه قبه قیصریه لار حدود ۹۰۰ سال پیش طراحی و ساخته شده است. به باور آنها این بنای اولیه توسط شخصی به نام کلاه سیاه معماری میگردد. شباهتهای معماری این بازار به معماری دوران تیموریان باعث شده تا عدهای نیز بر این باور باشند که قدمت آن به دوران تیموریان باز میگردد.
طراحی و معماری این قیصریه باعث شده تا این بنا به عنوان یکی از زیباترین قیصریه های ایران شناخته شود. معماری آن به حدی زیبا است که گمان میرود معماری بازار چیتسازهای اصفهان و بازار وکیل شیراز و بازار بخارا از همین قیصریه لار الهام گرفته شده است. طاقها و دیوارهای داخلی و خارجی این بخش از بازار با گچ خالص و سنگ تراشیده شده است. مقرنس کاریهای این بازار بسیار زیبا و دیدنی هستند.
طاقها در ارتفاعی بلند و به صورت ضربی ساخته شدهاند. چنین طاقهای ضربیای کمتر در بازارهای قدیمی ایران دیده میشود. بر روی این طاقها خیشخان ساده یا همان بادگیر بنا کردهاند. این خیشخان باعث میشود تا هوای داخل بازار به خوبی تهویه گردد. ارتفاع زیاد طاقها نیز به این مسئله کمک زیادی میکند.
راستهها
بازار قیصریه همچنین دارای چهار گذر عمود بر هم است که شکل صلیبی آن را میسازند.
راسته جنوبی میدان برای نحوه قرارگیریاش نسبت به میدان شهر «راسته میدان» خوانده میشود.
راسته شمالی را به سبب نزدیکیاش به برکهای به همین نام در خارج، ولی نزدیک به آن «راسته آبفروشان» نامیدهاند.
راسته غربی را به سبب نوع فعالیت شغلیای که سابقا در آن غالب بوده «راسته کمرگیری» مینامند. راسته شرقی نیز «راسته قصابها« (یا مسگرها) نامیده میشود.